Alopecia areata is een haarafwijking die zich vaak kenmerkt door ronde, ovale kale plekken waarop geen enkele haar meer groeit. Het is een auto-immuun afwijking waarbij het afweersysteem het eigen lichaam onterecht aanvalt. Het verloop van alopecia areata is vaak grillig en moeilijk te voorspellen. In de meeste gevallen groeien de kale plekken binnen een aantal maanden weer dicht, in andere gevallen zijn de kale plekken blijvend.
1a. Kale plekken op het hoofd waar geen enkele haar op groeit. Deze plekken zijn vaak rond of ovaal van vorm. In sommige gevallen beslaan de kale plekken het gehele hoofd of grote gedeelten ervan.
Alopecia areata – een foutieve afweerreactie
De haarafwijking alopecia areata is een auto-immuun afwijking waarbij het afweersysteem zich richt tegen de lichaamseigen haarzakjes. De haren die hieruit groeien worden onderhuids afgebroken. Hierdoor ontstaan kale plekken.
Alopecia areata komt voor bij ongeveer 1/500 Nederlanders. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en het komt vaker voor op jongere leeftijd dan op oudere leeftijd. Deze haarafwijking wordt bij 60% van alle alopecia areata patiënten vóór hun 20e levensjaar geconstateerd. Alopecia areata kenmerkt zich door kale plekken op het hoofd, die vaak rond of ovaal van vorm zijn. De grootte van de kale plek kan verschillen. Sommigen zijn ter grootte van een cent, bij anderen is vrijwel het gehele hoofd kaal met daarop slechts enkele plukken haar.
Ik heb alopecia areata, wat kan ik hieraan doen?
Om overzichtelijk te maken welke behandelmethodes mogelijk zijn staan hieronder de meest bekende en effectiefste behandelmethoden gerangschikt in een tabel. Iedere methode is beoordeeld op o.a. ‘effectiviteit, ‘bijwerkingen’ en ‘kosten per maand’. Onder de tabel vind je aanvullende informatie per behandelmethode.
Klik op de afbeelding om te vergroten
TRIX Basic Gamma
Een voedingssupplement bestaande uit 100% natuurlijke ingrediënten. Dit voedingssupplement is al zo’n 20 jaar op de markt en wordt aanbevolen door huisartsen en dermatologen. TRIX Basic Gamma bevat de voedingselementen waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat zij de kans op hergroei van haren bij pleksgewijze kaalheid (alopecia areata) kunnen vergroten.
Effectiviteit
De effectiviteit scoort 3/10. De minst ingrijpende behandeling met een relatief hoge kans op resultaat.
Bijwerkingen
Er zijn geen bijwerkingen gemeld.
Man/vrouw
Geschikt voor mannen en vrouwen van iedere leeftijd. Dit voedingssupplement is ook geschikt voor vegetariërs, veganisten, personen met een lactose intolerantie en personen met overgevoeligheid voor gluten.
Hoe te verkrijgen
Topicorte
Dit is een zogeheten prikkeltherapie. Je brengt de emulsie aan op je huid met als doel een huidirritatie op te roepen. Het afweersysteem moet het lichaam behoeden voor indringers zoals bacteriën. Maar bij alopecia areata richt het afweersysteem zich ook tegen de eigen haarzakjes. Met andere woorden, je lichaam valt zichzelf aan. Dit leidt tot onvolgroeide haren die onderhuids al afgebroken worden.
Wat doet Topicorte?
Topicorte prikkelt de huid en leidt daarmee de aandacht van de weerstand af. Hierdoor richt je afweersysteem zich niet meer op je haar en haarzakje. Zo wordt de auto-immuunreactie onderdrukt en kunnen de haren weer gaan groeien.
Effectiviteit
De effectiviteit scoort 5/10. Ongeveer 50% van de behandelingen resulteert in de geheel of gedeeltelijke hergroei van haren. Na het voltooien van de behandeling kunnen de teruggekeerde haren behouden blijven, maar hernieuwd haarverlies is ook mogelijk.
Bijwerkingen
Bij 1 – 10% van de gebruikers is gemeld: huidatrofie (dikwijls irreversibel) met dunner worden van de huid, periorale dermatitis, striae atrophicae, teleangiëctasieën, neiging tot bloeden.
Man/vrouw
Geschikt voor mannen en vrouwen
Hoe te verkrijgen
Op doktersrecept via de apotheek
Diphencyprone
Dit is een zogeheten prikkeltherapie. Je brengt de emulsie aan op je huid met als doel een eczeem reactie op te roepen. Omdat diphencyprone een sterk irriterende werking heeft wordt deze behandeling tegen haaruitval uitgevoerd door de dermatoloog of een deskundig bevonden persoon. Het afweersysteem moet het lichaam behoeden voor indringers zoals bacteriën. Maar bij alopecia areata richt het afweersysteem zich ook tegen de eigen haarzakjes. Met andere woorden, je lichaam valt zichzelf aan. Dit leidt tot onvolgroeide haren die onderhuids al afgebroken worden.
Wat doet Diphencyprone?
Diphencyprone irriteert de huid en leidt daarmee de aandacht van de weerstand af. Hierdoor richt je afweersysteem zich niet meer op je haar en haarzakje. Zo wordt de auto immuunreactie onderdrukt en kunnen de haren weer gaan groeien.
Effectiviteit
De effectiviteit scoort 4/10. Ongeveer 40% van de behandelingen resulteert in de geheel of gedeeltelijke hergroei van haren. Na het afbreken van de behandeling kunnen de teruggekeerde haren behouden blijven, maar hernieuwd haaruitval is ook mogelijk.
Bijwerkingen
Op korte termijn: ernstig contact eczeem, irritatie, galbulten, jeuk, soms een allergische reactie over de hele huid. Zeer zelden treedt een ernstige allergische reactie op.
Man/vrouw
Geschikt voor mannen en vrouwen
Hoe te verkrijgen
Op doktersrecept via de apotheek
Ciclosporine
Dit is een zogeheten systeemtherapie, het is een geneesmiddel. De behandeling met ciclosporine wordt toegepast bij mensen met uitgebreide alopecia areata (subtotalis, totalis) bij wie de haarzakjes nog duidelijk aanwezig zijn en andere behandelingen niet succesvol zijn gebleken. Ciclosporine onderdrukt de weerstand zodat de haarzakjes niet langer worden ‘aangevallen’. Dit is niet risicoloos – door je gehele weerstand te verlagen word je vatbaarder voor andere ziekten.
Wat doet ciclosporine?
Ciclosporine onderdrukt de weerstand zodat de haarzakjes in mindere mate worden aangevallen. Door de weerstand tijdelijk te veranderen geef je het afweersysteem de kans om na de behandeling weer normaal te functioneren. Je probeert het afweersysteem als het ware te resetten.
Effectiviteit
De effectiviteit scoort 5/10. Ongeveer 50% van de behandelingen resulteert in de geheel of gedeeltelijke hergroei van haren. Na het afbreken van de behandeling kunnen de teruggekeerde haren behouden blijven, maar hernieuwde haaruitval is ook mogelijk.
Bijwerkingen
Bij meer dan 10% van de gebruikers wordt gemeld: nefrotoxiciteit (dosisafhankelijk, soms irreversibel), hypertensie, tremor, hoofdpijn, hyperlipidemie.
Bij 1 – 10% van de gebruikers wordt gemeld: leukopenie, anorexia, maag- en darmstoornissen (misselijkheid, braken, buikpijn, diarree), maagzweer, tandvleeshyperplasie, gestoorde leverfunctie, hyperglykemie (vooral in combinatie met een corticosteroïd), hyperurikemie, hyperkaliëmie, hypomagnesiëmie (vooral in de peri-transplantatieperiode), paresthesie, convulsies, spierkrampen, spierpijn, bot pijn, hypertrichose, moeheid, koorts, blozen.
Man/vrouw
Geschikt voor mannen en vrouwen
Hoe te verkrijgen
Op doktersrecept via de apotheek
Haarwerk
Een haarwerk, in de volksmond een pruik, is een cosmetische oplossing. Hiervoor wordt vaak gekozen door mensen waarbij het haarverlies in een (te) ver stadium verkeert. Voor het vervaardigen van een haarwerk wordt zowel natuurlijk haar als synthetisch haar gebruikt. Je kunt een haarwerk zien als een kunstmatig kapsel die de uitgevallen haren vervangt. De meeste haarwerken bedekken het gehele hoofd, maar er bestaan ook haarwerken die alleen bepaalde plekken van het hoofd bedekken. Dit worden haaraanvullingen genoemd.
Effectiviteit
De effectiviteit scoort 9/10. Een goed vervaardigd haarwerk is vrijwel niet te onderscheiden van een normaal kapsel.
Bijwerkingen
Mogelijk jeuk en irritaties aan het hoofd.
Man/vrouw
Geschikt voor mannen en vrouwen
Hoe te verkrijgen
Waarom heb ik kale plekken?
De haarafwijking alopecia areata wordt veroorzaakt door een onjuiste auto-immuunreactie. Het afweersysteem hoort zich alleen te richten op lichaamsvreemde stoffen en organismen zoals virussen, bacteriën en splinters. Maar door een verandering in het afweersysteem richt de afweer zich plotseling ook op de lichaamseigen haarzakjes, die daarbij de haren verliezen. Hierdoor ontstaan kale plekken. Aanvankelijk blijft de aanwezigheid van de haarzakjes in de kale huid waarneembaar, maar naarmate de afwijking langer voortduurt worden de haarzakjes kleiner. Krimpende haarzakjes produceren geen lange sterke haren, maar dunne korte haren. Hierdoor wordt de haarcyclus vroegtijdig verstoord en beëindigd.
Normale haarcyclus
Een haarcyclus is simpel gezegd het mechanisme waarbij haarwortels, haarzakjes, eiwitten, vitaminen en bouwstoffen samenwerken om elke vijf jaar nieuwe haren aan te maken. Een hoofdhaar groeit gemiddeld vijf jaar, daarna volgt een haarwisseling. De oude haar valt uit en er komt een nieuwe haar voor in de plaats. De nieuwe haar groeit vervolgens ook vijf jaar voordat deze uitvalt (en er weer een nieuwe haar ervoor in de plaats komt). Gemiddeld wisselt een mens 20x een hoofdhaar.
Haarcyclus
Fases
1. Groeifase
Een gezonde haar groeit uit een haarzakje. In deze fase bevindt de haar zich gedurende vier à vijf jaar. Hierna begint het wisselproces.
2. Wisselfase
Het haarzakje met oude haar wordt afgestoten. De bloedtoevoer naar deze haar vermindert doordat er een nieuw haarzakje met haar wordt gevormd. De oude haar komt nu minder diep in de hoofdhuid te zitten en is dan ook makkelijker los te trekken.
3. Uitvalfase
De oude haar wordt niet meer gevoed en zit als ‘dood materiaal’ min of meer los in de hoofdhuid. De nieuwe haar wordt nu gevoed en groeit. De oude haar verplaatst zich steeds verder naar de oppervlakte.
4. Uitvalfase
De oude haar valt uit. De nieuwe haar zit stevig en diep geworteld en groeit vier à vijf jaar lang – evenals zijn voorganger. Na deze periode wordt ook deze haar weer vervangen door een nieuwe haar.
*Deze haarcyclus vindt ongeveer 20x in een mensenleven plaats.
Haarcyclus alopecia areata (pleksgewijze kaalheid)
De haren worden tijdens de groei aangevallen door je eigen afweersysteem. Dit resulteert in een onderhuidse breuk van de haar. Het bovenste gedeelte (boven de huid) valt uit, het onderste gedeelte (onder de huid, dus niet zichtbaar) blijft behouden, evenals het haarzakje. Het bovenste gedeelte van de uitgevallen haar heeft op microscopische opnames de vorm van een uitroepteken. Het onderste gedeelte van de haar groeit niet verder omdat het haarzakje hiertoe niet meer in staat is. Zo ontstaat een kale plek.
Pleksgewijze kaalheid
alopecia areata
Verloop
1. Normale situatie
Een haar groeit uit een haarzakje. Dit proces duurt in een normale situatie vier à vijf jaar voordat de haar uitvalt.
2. Afweersysteem valt de haar aan
Onder het huidoppervlak valt het afweersysteem de haar aan. Er ontstaat een breuk in de haar. Het haarzakje blijft behouden.
3. De haar breekt onder de huid
Het afweersysteem heeft onder het huidoppervlak de haar in tweeën gedeeld. De haar zit zeer los en hoog in de hoofdhuid. Het haarzakje blijft behouden.
4. Haar valt uit en haarzakje is aangetast
De afgebroken haar valt uit. Deze heeft de vorm van een uitroepteken: bovenaan dik, onderaan dun. Het haarzakje is niet meer in staat om het restant van de haar te laten groeien.
*Doordat het haarzakje niet meer in staat is om een haar te laten groeien zal er geen hoofdhaar meer zichtbaar zijn.
Wat gebeurt er als ik niets doe?
Het verloop van de kale plekken is grillig en moeilijk te voorspellen. Bij mensen die voor het eerst kale plekken constateren groeien deze in 50 – 80 procent van de gevallen binnen een aantal maanden weer dicht. De kale plekken kunnen echter ook blijvend zijn. De kans op blijvende kale plekken is groter indien:
- de kale plekken voor het eerst ontstaan op jonge leeftijd
- meerdere kale plekken of grote kale plekken aanwezig zijn
- meerdere auto-immuunziektes aanwezig zijn
- meerdere familieleden alopecia areata hebben
- er een kale band op het achterhoofd is
- er afwijkingen aan de nagels zijn, zoals putjes, groeven of splijting van de nagels
- je als kind een allergie hebt doorgemaakt
- er een opsomming van stress bestaat
Het advies is om contact op te nemen met je huisarts of een gespecialiseerde kliniek zodra het vermoeden bestaat dat er bij jou sprake is van alopecia areata.
Alopecia areata of toch een andere haarafwijking?
In de meeste gevallen is de haarafwijking alopecia areata redelijk eenvoudig vast te stellen. De typerende kale, ronde of ovale plekken zijn duidelijk herkenbaar. In sommige gevallen kan het lastiger zijn. Als je twijfelt of er bij jou sprake is van de haarafwijking alopecia areata kun je door middel van uitsluiting een duidelijker beeld scheppen. De meest voorkomende haarafwijkingen zijn:
- alopecia androgenetica
- telogeen effluvium
- alopecia areata
Door uit te sluiten dat er bij jou geen sprake is van alopecia androgenetica of een telogeen effluvium kun je er redelijk zeker van zijn dat het om alopecia areata gaat. Om er 100% zeker van te zijn kun je een haarkliniek bezoeken.
Bronnen
www.thuisarts.nl
www.farmacotherapeutischkompas.nl
nl.wikipedia.org/wiki/alopecia_areata
www.alopecia-vereniging.nl/
www.intermedica.nl
www.transhair.nl
www.huidarts.com/huidaandoeningen/alopecia-areata/
www.dermex.nl/aandoeningen/trichologie-haar-en-hoofdhuid/alopecia-areata/
www.huidfonds.nl/je-huid/huidaandoeningen/alopecia-areata/
www.apotheek.nl
