Haargroeimiddel: fact of fictie

Haargroei stimuleren: meten is weten

Haargroei stimuleren is eenvoudiger gezegd dan gedaan. Allereerst moet er onderscheid worden gemaakt tussen werkzame en niet werkzame producten. Bij het gebruik van een zogenaamd haargroeimiddel zal een effect pas merkbaar of meetbaar worden na zeer geruime tijd, meestal vanaf een jaar. Een haargroeimiddel dat binnen enkele maanden zichtbaar resultaat geeft bestaat niet. Dit effect zal zeer langzaam optreden zodat veranderingen van dag tot dag niet worden opgemerkt.

Om deze reden is het uitermate belangrijk om de beginsituatie van het haar goed en reproduceerbaar vast te leggen op foto’s. Het maken van foto’s met een mobiele telefoon “uit de losse hand” is hierbij geen optie. Na één jaar ga je op zoek naar kleine verschillen, kleine verbeteringen. Deze moeten buiten de standaard meetfout kunnen worden waargenomen. De meest gebruikte methode is het plaatsen van het hoofd in een statief. Hieraan is een camera gekoppeld die vanuit exact dezelfde hoek opnamen maakt. Daarmee wordt voldaan aan de eis van reproduceerbaarheid. Om te beoordelen of een haargroeimiddel daadwerkelijk haargroei stimuleert worden vervolgopnamen vergeleken met beginopnamen. Een versmalling van een scheiding of een afname van de hoeveelheid zichtbare hoofdhuid vormen aanwijzingen dat de behandeling effectief is. Het zogenaamde haargroeimiddel mag zich dan officieus een haargroeimiddel noemen. Deze beoordeling is kwalitatief en subjectief. Voor dergelijk onderzoek kun je terecht in een gespecialiseerde haarkliniek.

Behulpzame Gids bij Haaruitval: Alopecia Androgenetica. Een volledig informatieoverzicht

 

Welke shampoo werkt echt tegen haaruitval?

De markt voor middelen tegen kaalheid en haaruitval is enorm! Naar schatting wordt in Nederland voor 120 miljoen euro uitgegeven aan middelen die haargroei moeten stimuleren, kaalheid voorkomen, haaruitval tegengaan en kale plekken moeten camoufleren. Meer dan 90% van deze middelen wordt aangeschaft of is bestemd voor vrouwen. In de afgelopen jaren zijn televisiespotjes te zien waarin cafeïne shampoos als shampoo tegen haaruitval worden gepropageerd, als haargroeimiddel om haarverlies te voorkomen en als haargroeimiddel om de haardos dikker te maken. Eén reclame-uiting over een shampoo tegen haaruitval meldt zelfs dat het alleen geschikt is voor vrouwen boven de 50 jaar. Daarmee spreken de marketeers een specifieke doelgroep aan, namelijk vrouwen met een beginnende erfelijke kaalheid. Immers, binnen deze doelgroep komt haaruitval vrouwen niet onbekend voor. Zij voelen zich bijna persoonlijk aangesproken door het spotje over dit zogenaamde haargroeimiddel en rennen naar de winkel. De teleurstelling zal groot zijn als na een jaar blijkt dat het haarverlies alleen maar erger is geworden, ondanks het gebruik van het haargroeimiddel met cafeïne.

Een shampoo tegen haaruitval bestaat niet, en als dit wel het geval zou zijn zou het middel op doktersrecept verkrijgbaar zijn. Immers, als stoffen zomaar via de hoofdhuid in het lichaam kunnen komen wordt een middel al snel aangemerkt als een geneesmiddel. Logisch denken helpt ook. Als een cafeïne shampoo echt werkzaam zou zijn zouden koffiedrinkende mensen niet kaal worden! Dan kun je met een kopje koffie de haargroei stimuleren en is een cappuccino een haargroeimiddel. Consumentenmagazine RADAR+ heeft hier eerder een artikel aan toegewijd.

Haargroei pillen: welke pillen zijn goed voor je haar?

Het effect van haargroei pillen zoals finasteride en dutasteride wordt door trichologen kwantitatief en objectief vastgesteld. Dit gebeurt aan de hand van een trichogram, een analyse uitgevoerd op microscopische opnamen van de haren en de hoofdhuid. Op deze microscopische opnamen worden de haren geteld en ontstaat een maat voor de dichtheid van de haren, het aantal haren per vierkante centimeter. De gemiddelde dichtheid van haren bij een jong persoon zonder haarafwijking is ongeveer 200/cm2. Bij een dichtheid lager dan 150/cm2 is vrij algemeen sprake van blijvend haarverlies. Een behandeling met finasteride of dutasteride zal dan niet leiden tot volledig herstel. Het is van belang dit bij het begin van de behandeling al met de patiënt te bespreken zodat de verwachtingen niet te hooggespannen worden.

 

Heb je haaruitval en weet je niet welk voedingssupplement bij jou past?

Doe de test!

Saw palmetto: waar is Zaagpalm goed voor?

Een tweede, zo mogelijk nog belangrijkere maat voor het effect van haargroei pillen is de dikte van de haren. Een haargroeimiddel zoals finasteride, dutasteride of saw palmetto verlengt de haarcyclus. Niet alleen groeien de haren langer door, waardoor zij minder snel wisselen en minder haaruitval veroorzaken, maar ook neemt de diameter van de haren toe. Uit een trichogram kan de diktetoename of -afname worden berekend. Omdat het meten van lengtegroei geen optie is door interventies van de kapper is de diktemeting een uitstekende kwantitatieve maat. Door de dikte van de dunste haren in een regio te vergelijken met die op de vervolgopnamen kunnen conclusies omtrent het effect van de behandeling worden getrokken. Als de dunne haren dikker zijn geworden is er een positief effect van de behandeling op de dikte- en lengtegroei van de haren.

Een natuurlijk remmer van het DHT is saw palmetto, oftewel Zaagpalm. Deze natuurlijke stof remt ongeveer 30% van het DHT. Daarmee blijft er voldoende DHT in het lichaam achter om problemen bij de vorming van een mannelijke foetus te voorkomen. Ook blijft er voldoende DHT achter om de (af)vorming van de geslachtsorganen bij jongens onder de 18 jaar te voorkomen.

Lees hier de veelgestelde vragen met deskundig antwoord over ‘haar sneller laten groeien’.

 

Welke haargroeimiddelen werken echt?

Haargroei stimuleren kan met een haargroeimiddel waarvan de effectiviteit wetenschappelijk is aangetoond. Echter, niet alle behandelingen resulteren in een toename van de dikte van de haren. Dat een vitamine tegen haaruitval zoals biotine haargroei kan stimuleren is bekend, maar niet erkend. Gekende behandelingen die dit wel doen zijn behandelingen met finasteride, dutasteride, saw palmetto en de vierdegeneratie anticonceptiepillen met de anti-androgenen cyproteronacetaat, drosperinon en dienogest. Deze haargroeimiddelen werken echt. Als er een middel bestaat die je een haargroeimiddel kunt noemen, dan zijn deze het.

Een behandeling met minoxidil zal leiden tot een verlenging van de haarcyclus, en dus tot langere haren, maar de haardikte neemt niet toe. Het effect van minoxidil kan derhalve niet aan de hand van een trichogram worden geëvalueerd. Dit gebeurt uitsluitend kwalitatief/subjectief.

Telogeen effluvium

Een telogeen effluvium is een situatie waarbij de haarcyclus te vroeg wordt afgebroken waardoor er veel meer haren tegelijk gaan wisselen. De oorzaak is een stressmoment, opgetreden drie maanden vóór de start van de overmatige haaruitval. Voorbeelden van dergelijke stress zijn koorts, ziekte, streng dieet, bevalling, operatieve ingreep en een verblijf in een zeer warm land. Algemeen wordt aangenomen dat een telogeen effluvium geen behandeling behoeft, maar bespoediging van het herstel kan om psychologische redenen wenselijk zijn. Als de lange haren met bossen uitvallen kan dit type haaruitval vrouwen veel verdriet doen, zelfs depressief maken. In deze situatie kan men haargroei stimuleren door de bouwstoffen van een haar in ruime mate aan te bieden. Dit moet de haarzakjes, de orgaantjes waaruit haren groeien, in staat stellen om zonder vertraging de nieuwe haren op te bouwen. De periode waarin een telogeen effluvium voortduurt wordt daarmee met enkele weken tot maanden verkort.

Behulpzame Gids bij Haaruitval: Telogeen Effluvium. Een volledig informatieoverzicht

 

Kan biotine haar doen groeien?

Vraag het aan het publiek en een ruime meerderheid zal hetzelfde antwoord geven op de vraag: “Wat doe je aan haaruitval?”. “Dan neem je een vitamine tegen haaruitval”. Als op magische wijze biotine haar laat groeien zouden andere haargroeimiddelen niet bestaan. Vitamine B is de favoriete vitamine. De aanschaf van een flinke hoeveelheid van deze vitamine is de start van een lange strijd. Een tekort aan vitamine B, met name vitamine B8 (biotine) en B12, kan inderdaad overmatige haaruitval veroorzaken. Dat biotine haar groei kan bevorderen is geen geheim. Maar bij een normaal dieet is er niemand die een tekort aan dit vitamine oploopt. Ook niet als er een opnamestoornis van dit vitamine tegen haaruitval in de darm zou zijn. Vitamine B8 is essentieel voor een gezonde huid, dus als er niets mankeert aan de hoofdhuid is er ook geen behoefte aan dit vitamine, en is het zeker geen vitamine tegen haaruitval. Overigens is het niet zo’n probleem als iemand teveel biotine inneemt. De overmaat wordt op relatief eenvoudige wijze door het lichaam uitgescheiden.

IJzer: een vitamine tegen haaruitval

De beschikbaarheid van een ijzerverbinding in de omgeving van het haarzakje is veel belangrijker, hoewel dit geen vitamine is maar een mineraal. IJzer is nodig voor de celdeling en dus voor de groei van de haar. Als zodanig kan een ijzerverbinding bestempeld worden als ware het een vitamine tegen haaruitval. Met name bij vrouwen kan een laag ijzeraanbod in en rondom de haarzakjes een rol spelen bij het ontstaan van overmatige haarwisselingen (telogeen effluvium). Bij een menstruatie of onttrekkingsbloeding gaat bloed verloren, want elke rode bloedcel heeft een ijzermolecuul in de kern. Veel bloedverlies betekent veel ijzerverlies. Als dit ijzertekort niet snel wordt aangevuld wordt de groei van de haren vertraagd en worden andere haren versneld naar de wisselfase gebracht. Het aanvullen van het ijzertekort geschiedt vanuit de voorraad aan ijzerverbindingen in de lever. Om deze reden zal een tricholoog vaak het ijzer in omloop meten, dus de hoeveelheid ijzer beschikbaar vanuit de bloedcellen, maar ook de hoeveelheid ijzer die in de lever is opgeslagen. Dit laatste kan door meting van het ferritine. De normaalwaarde van ferritine ligt tussen de 15 en 115, maar voor een gezonde haargroei wordt een waarde boven de 50 nagestreefd. Dit om er zeker van te zijn dat een ijzertekort niet de oorzaak is van het telogeen effluvium. De arts kan ijzerverbinding, vaak ferrofumaraat, voorschrijven om het ferritine waarde omhoog te krijgen. Bijzonder is dat mensen met een getinte huidskleur, zoals de bevolking rondom de Middellandse Zee en de Hindoestaanse gemeenschap, substantieel minder ijzer rondpompen en een lagere ferritine waarde hebben. Zij doen er goed aan om regelmatig een ijzersupplement in te nemen, als een vitamine tegen haaruitval.

Lees hier de veelgestelde vragen met deskundig antwoord over ‘haaruitval en vitamine’.

 

Wat is de werking van finasteride?

Eind vorige eeuw zagen oplettende urologen dat het haar van hun patiënten opbloeide bij het gebruik van finasteride. Het geneesmiddel finasteride, waarvan toen nog niet bekend was dat het ook een haargroeimiddel is, werd toegediend aan patiënten met een beginnende prostaat hypertrofie: een situatie waarbij de prostaat goedaardig vergroot is. Door de vergroting wordt de plasbuis, die door de prostaat loopt, afgekneld en ontstaan mictieproblemen: de patiënt kan niet goed plassen. Finasteride verkleint de prostaat, waardoor het plasprobleem is opgelost. De bijwerking van finasteride is de haargroei bij personen met een alopecia androgenetica. Deze toevalsbevinding is erg waardevol gebleken, gezien de ruime toepassing van finasteride als haargroeimiddel in een verlaagde dosering.
Finasteride remt de vorming van het enzym 5-alfa-reductase type 2 (5AR type 2). 5AR zet testosteron om in dihydrotestosteron (DHT). Dit is het hormoon dat de verkleining van de haarzakjes bij alopecia androgenetica (erfelijke kaalheid) veroorzaakt. De remming van 5AR type 2 betreft ongeveer 70%, zodat ook de vorming van DHT met 70% wordt verminderd. Voor veel personen met deze haarafwijking is deze mate van remming voldoende. De haarcyclus van de aangedane haren wordt verlengd en de snelheid waarmee blijvend haarverlies optreedt wordt stevig verlaagd.
In het afgelopen decennium is gebleken dat de werkzaamheid van finasteride afneemt. Dit vindt zijn oorzaak in het feit dat het lichaam compensatie zoekt voor het gemis aan DHT. Het tekort aan DHT kan worden opgelost door de productie van méér 5AR type 1, een ruimtelijke variant van 5AR type 2. Oorspronkelijk maakt dit 30% uit van het totaal aan 5AR, maar na verloop van enkele jaren finasteride gebruik kan dit uitgroeien naar 50 tot 70%. De toename van het DHT is navenant, waardoor de receptoren op de haarzakjes weer verzadigd raken met DHT, de fibrosering van de haarzakjes verergert en de haarzakjes miniaturiseren.

Wat is dutasteride?

De oplossing voor uitwerken van finasteride is gevonden in het geneesmiddel dutasteride. Ook dutasteride is een geneesmiddel dat uit de urologie afkomstig is. Dutasteride remt zowel het 5AR type 1 als het 5AR type 2, zodat het middel effectiever is dan finasteride. De remming van de vorming van DHT is bijna 100%. Op dit moment zijn er geen aanwijzingen dat dutasteride uitwerkt. In toenemende mate wordt dutasteride in een dosering van 0,15 mg/dag als eerste voorkeur voorgeschreven bij mannen met alopecia androgenetica en bij onvruchtbare vrouwen met deze haarafwijking.

Wat veroorzaakt alopecia?

In de trichologie gaat de aandacht uit naar de haarafwijkingen die het meest voorkomen: alopecia androgenetica en telogeen effluvium. Echter, zeldzame ziekten komen voor, daarom zijn ze zeldzaam! Haarafwijkingen of haarziekten die zeldzaam zijn, maar wel hard ingrijpen op de gezondheid en het welzijn van de patiënten, zijn alopecia areata, in de volksmond kortweg alopecia genoemd, en de cicatriciële ziekten lichen planopilaris, frontale fibroserende alopecie en folliculitis decalvans. Cicatriciële haarziekten zijn haarziekten die een verlittekening van de hoofdhuid veroorzaken en waarbij de aangedane haren definitief verdwijnen. Het proces vernietigt alle structuren in de huid en laat deze ongepigmenteerd (wit) en dun achter. Dergelijke afwijkingen worden veroorzaakt door een combinatie van ontsteking en auto-immuunreactie.

Alopecia areata is een expressie van een auto-immuun afwijking. Het afweersysteem is in de war en richt zich tegen dat deel van de haar dat zojuist is gevormd. Deze locatie bevindt zich in de huid tussen de haarfollikel (haarzakje) en het oppervlak van de huid. Het afweersysteem “eet” de haar doormidden zoals een bever een boom velt. De spitse punt groeit verder de huid uit en ziet er op microscopische opnamen uit als een uitroepteken. Deze haren, die dus kenmerkend zijn voor een actief, progressief proces worden uitroeptekenharen genoemd. Een belangrijk verschil tussen de cicatriciële haarziekten en alopecia areata is dat de cicatriciële afwijkingen het gehele haarzakje resorberen. Bij alopecia areata blijven de haarzakjes gespaard en deze kunnen in een later stadium weer haren produceren. Van deze eigenschap wordt gebruik gemaakt bij de behandeling, waarbij specifieke stoffen, aangebracht op de huid, de haargroei stimuleren.

Lange tijd was diphenciprone, een hoog-allergene stof, favoriet onder dermatologen, maar deze stof kan niet veilig worden aangebracht in de thuissituatie. Op dit moment worden de kale plekken in eerste instantie behandeld met een corticosteroïd emulsie. Levert behandeling geen succes op, dan kan een systemische behandeling volgen met een geneesmiddel dat de afweer onderdrukt. Deze laatste behandeling is niet zonder risico en moet onder goede controle worden uitgevoerd. Vanwege dit verhoogde risico wordt een systemische behandeling alleen overwogen als een lokale behandeling niet succesvol is of niet kan worden toegepast.

Bij uitgebreide laesies, zoals bij alopecia areata (sub)totalis en alopecia areata universalis kunnen lokale behandelingen niet worden toegepast omdat het te behandelen huidoppervlak te groot is. In dat geval is een systemische behandeling de enige optie. Middelen die worden toegepast bij een systemische behandeling zijn ciclosporine en methotrexaat.

Behulpzame Gids bij Haaruitval: Alopecia Areata. Een volledig informatieoverzicht

 

Heb je haaruitval en weet je niet welk voedingssupplement bij jou past?

Doe de test!

 

 

Haaruitval mannen

Het is geen wet van perzen en meden dat mannen ongevoelig zijn voor haaruitval. Er zijn geen mannen die, bij de observatie van het eerste haarverlies, een gat in de lucht springen. Het verschil met vrouwen is dat haaruitval mannen sneller doet berusten, en dit komt weer omdat haarverlies bij mannen maatschappelijk veel beter geaccepteerd is. Als haaruitval mannen in eenzelfde geestelijke gezondheidstoestand zou brengen als de vrouwen met haarverlies zou tachtig procent van de volwassen mannen depressiviteit kunnen ontwikkelen. Zoveel neerslachtigheid zou de samenleving geen goed doen.

In geen geval is het zo dat haaruitval mannen oproept om zich massaal naar de huisarts te begeven om haargroei pillen in te nemen, iets waarop een grote geneesmiddelenfabrikant op hoopte toen het finasteride in een dosering van 1,0 milligram op de markt bracht. Het geneesmiddel flopte, vooral omdat mannen niet bereid waren deze behandeling te ondergaan door acceptatie van hun haaruitval. Maar ook ontstond er een lobby tegen finasteride omdat het middel op lange termijn bijwerkingen als libidoverlies en erectieverlies zou veroorzaken. Deze anti-finasteride lobby beroept zich voornamelijk op selectieve wetenschappelijke rapporten, uitspraken van artsen en slecht onderbouwde beweringen. De wetenschappelijke literatuur, waaruit zou blijken dat finasteride bijwerkingen als libido- en erectieverlies zou veroorzaken, zijn laag geclassificeerd en verdisconteren in hun statistische analyses nimmer de eigenschap van mannen dat libido- en erectieverlies vanaf de leeftijd van veertig jaar fysiologisch optreden.

De anti-finasteride lobby heeft een gezicht gekregen in het begrip “post-finasteride syndrome”. Dat roept de vraag op waarom zo vele mensen zich opwerpen als de behoeders van libido en erectie. Deze groepering heeft geen enkel belang bij goeddeels ongegrond afkraken van een geneesmiddel dat zeer goed werkt en mannen haaruitval doet vergeten. Of toch wel? Het is geen geheim dat er ook een minoxidil lobby is. Dit middel, dat een goede werkzaamheid heeft tegen haarverlies door erfelijke kaalheid, is niet recept plichtig (behoeft niet door een arts te worden voorgeschreven) en kan “over the counter” verkocht worden. De vele verkoopkanalen voor minoxidil, voornamelijk via het internet, verraden dat er grote omzetten worden behaald en de inkomsten hieruit worden voor een substantieel deel verklaard door de aankoop van minoxidil door personen die bang zijn gemaakt voor de mogelijke bijwerkingen van finasteride.

Lees hier de veelgestelde vragen met deskundig antwoord over ‘alopecia’.

 

Haaruitval vrouwen

Vast staat dat haaruitval vrouwen op hun ziel groeit. Dat gaat nogal eens zo ver dat een enkele haar al neerslachtigheid veroorzaakt. Geen spiegel blijft onbenut om het haar te bestuderen en daarbij ontstaat telkens de zekerheid dat de haardichtheid weer is afgenomen of de haargrens naar achteren is opgeschoven. Vaak betreft het vrouwen die gewend zijn of waren om veel complimenten te krijgen over hun haar. Het haar is of was hun grote trots. In hun hoofd heeft de haaruitval vrouwen ertoe gebracht om dit als nummer één prioriteit in hun leven te zien. Als het idee dat kaalheid gaat toeslaan eenmaal heeft postgevat is het erg lastig dit weer om te keren.

Vrouwen met angst voor kaalheid zijn erg moeilijk te overtuigen van hun ongelijk. Zelfs de vergelijking van de haarsituatie op foto’s in de tijd zijn weinig overtuigend. Psychologische begeleiding kan bij vermeende haaruitval vrouwen weer in een goed levensritme krijgen. Dit kost veel tijd, maar met het nodige geduld is het zeker mogelijk de haren los te koppelen van de ziel, zodat het normale leven weer kan worden opgepakt.

Lees hier 10 tips om haaruitval tegen te gaan